De Friese vlag is al eeuwen oud en nog altijd met trots gehesen door elke Fries.
Niet alleen binnen Friesland maar ook daarbuiten wordt de vlag met trots gehesen. De vlag is niet afkomstig van het huidige Friesland. De Friese vlag is al eeuwen oud en werd gevoerd in vele landen. Het gebied strekte van Noord-Holland tot en met de Wezer in Duitsland aan toe.
Het was de geleerde dhr. Suffrides Petrus die in de 16e eeuw studie deed naar de Friese vlag. Hij kwam tot ontdekking dat de 7 pompeblêden die de vlag rijk is, staan voor de 7 Friese zeelanden die men rijk was. De drie Friese zeelanden werden opgesplitst door drie rivieren en waren min of meer zelfstandige landstreken die tussen het eerder genoemde gebied lagen. Men had in de gebieden gevochten tegen de Noormannen. Vermoedelijk zijn er nooit precies 7 bestuurseenheden geweest in het gebied en wordt dit ook wel gewoon aangenomen. Het motief van de waterstromen in een blauw veld wordt in verband gebracht met het Zweedse koningswapen.
Door gedeputeerde staten van Friesland is de Friese vlag in 1957 officieel vastgesteld. De vlag bestaat uit 7 volle rode pompeblêden die in een verhouding staan van 2:3:2 loodrecht op de as van zeven schuin lopende banen afwisselend gekleurd van wit naar kobaltblauw. De banen zijn gelijk van breedte waarvan de middelste baan begint van boven de broekzijde en loopt van hoek tot hoek. Voor de duidelijkheid staan de 7 Friese plompenbladeren dus loodrecht op de as van de middelste van de 7 Friese vlag banen.
Naast de vlaggen worden er ook veel Friese wimpels gebruikt in vlaggenmasten met ongeveer hetzelfde patroon. Alleen is een wimpel qua oppervlakte geheel anders dan een vlag. Vandaar dat de wimpels bedrukt zijn met acht blauwe en zeven witte banen, met een pompeblêd in elke witte baan. Vele producten worden door Friezen bedrukt met dit uiterlijk, veel van die producten kunt u vinden bij ons in de webshop. Denk bijvoorbeeld aan onze Friese vlag sokken, Friese vlag onderbroeken, maar ook voor de kleine kinderen zijn er zelfs rompertjes waar de Friese vlag op staat. Er is nog veel meer Friese kleding met het ontwerp te verkrijgen.
In het noorden van Europa werd in de 13e eeuw al schuine balken met rode figuren geconstateerd op de wapenschilden. Velden bestrooid met rode waterlelieblomen (oftewel lotusbloemen), harten of rozen in combinatie met Leeuwen. Karel de Grote had voor de hertogdom Saksen ooit een wapen toe gedeeld waarop een blauwe leeuw werd afgebeeld in een gouden veld bestrooid met rode harten. Dit werd door een wapensage genoteerd in 1514. In het laatste deel van de 13e eeuw duiken er soort gelijke wapens op in Franse wapenboeken. Vaak werden ze omschreven met rode harten in wit/blauwe schuine banen met gouden leeuwen. De gouden leeuw zien we hedendaags terug in het wapen van de Hoofdstad van Friesland – Leeuwarden in een blauw schild.
Na deze tijd zijn er verschillende diverse vlaggen geweest waarbij 1 ieder elkaar aftroefde over de oorsprong van de Friese vlag. De eenheid werd gezocht en in het laatste kwart van de 19e eeuw werd dit gevormd dan ook steeds duidelijker. Diverse verenigingen zoals het bekende ‘Frisia‘ zangverenging te Lemmer en studentenverenging oftewel genootschap Frisia te Groningen hanteerden het oude Friese wapen op vaandels. De heer Halbertsma beweerde dat het oude vrijheidsvaandel van de Friesen gebaseerd was op het vroegere wapen van Friesland daterend van de Middeleeuwen. Hij schreef een Fries woordenboek om zo een belangrijke rol te spelen bij het ontwikkelen van de Friese taal. Hierin stelde hij dat de Friesche vaandel zeven pompebleden bevat die verwijzen naar de zeven Friese zeelanden. Het zou hier om de zeven heilige lotus bloemen gaan die ook aanbeden werd door Boeddhisten. De eerste Friezen zouden afstemmen van India die de bloem hadden meegenomen om te eren. De schuin balken in de vlag zouden de meren en waterstromen moeten voorstellen die door ons mooi Friesland lopen. Het Friesch gemeenschap nam dit waarschijnlijk over bij het openen van het nieuw Fries museum in 1881 wapperde daar hoog op de daken een Friese vlag, tussen de nationale vlaggen, die nabije overeenkomsten had op het idee van dhr Halbertsma. Hierbij werd de vlag niet eens gezind aangenomen.
Het was rond 1890 dat de Friesche vlag meer vorm en bekendheid begon te werven. De vlag werd gehesen voor diverse evenementen zoals tentoonstellingen, harddraverijen en jubilea, maar ook voor politieke bijeenkomsten, reikte er een vlag in top die als volgt werd omschreven: schuine blauwe en witte banen en roode pompelbladen. Deze vlag is gebaseerd op uitlatingen van de bekende propagandist Sjouke de Zee van de firma De Leeuw & De Zee te Irnsum een dorp liggende tussen Leeuwarden en Heerenveen. Het jaartal 1895 kunnen we hier aan vast leggen.
Later werd deze vlag bij grote evenementen gebruikt als bij bekende kaatspartijen, zeilwedstrijden (Skûtsjesillen) , kermissen en bij andere evenementen. In 1891 op 1 mei werd er bij een meeting van het Nederlandsche bond voor Algemeen Kies- en Stemrecht in Leeuwarden naast de nationale driekleur vlag ook de vlag van Friesland getoond. Een jaar later werd er een portefeuille aangeboden bij prinses Wilhelmina met daarop prijkend de oud Friesche vlag. Het jubileum van het Frysk Selskip stond de vlag weer hoog in de torens van de zaal “De Harmonie” in Leeuwarden opnieuw getooid met de banen en de pompebleden.
Het was in 1898 dat men graag vastlegging wilde voor de oud-Friesche vlag. Mede in verband met de komende kroningsdagen van Koningin Wilhelmina. Vanwege de aanvraag om de Friese vlag officieel te erkennen werd er aan tekenaar dhr Wenning gevraagd een tekening en beschrijving te maken door Gedeputeerde staten. Het rapport omschrijft de vlag als volgt en werd daarmee dan officieel gemaakt: “In blauw drie witte schuine banen, met daarop zeven rode pompeblêden, gerangschikt twee, drie en twee.”. Tevens werd er in het document gesproken over de pompebleden dat dit geen harten zijn.
Steeds vaker werd vlag gehesen op evenementen niet alleen in Friesland maar ook ver daarbuiten. Op Culturele avonden werd de vlag vol trots gehesen onder het zingen van het Fries volkslied. De vlag werd populair onder de Friezen. Meerdere evenementen gaven de vlag een rol van betekenis waardoor vele Friezen de taal en het volkslied uit volle borst mee zongen. Dhr Johan Winkler, taalkundige van beroep, spreekt zich uit en zegt het volgende over de Friezen: “onder de wapperende banen der eigene Friesche vlag, het eigene Friesche volkslied in de eigene taal geestdriftig gezongen wordt” en voegt er aan toe: “dan zwelt het hart van den Standfries terecht in blijde verrukking”. In het jaar 1902 werden vele Kermissen gehouden bij de Oldehove te Leeuwarden. Hoog in de toren prijkte de Friesche vlag. Ook het provinciehuis te Leeuwarden hees de Friese vlag ter ere van het tweede internationale Friezencongres. Bij dagelijkse bezigheden als trouwen, boeldagen en andere evenementen werd de Nederlandse vlag vervangen door de Friese vlag. Politieke tegenstellingen voor de driekleur Nederlandse vlag was geboren. Maar in een later stadium is de fanatisme minder geworden.
Hiermee laat de standaard Fries wel zien achter zijn vlag te staan en er een trots voor te hebben dat men een echte Fries is. De Spreuk die vele Hollanders deed doden van Grutte Pier is dus een gezegde waarmee echt wordt aangeduid dat Friezen een verzet hebben geleverd om hun “Heitte lân” niet makkelijk af te staan.
Bron: Wikipedia en Omrop Fryslân